پای نیمی از ایرانی‌ها در کفش تبریزی‌ها
صنعت چرم و پوست به گواه تاريخ سابقه ای پيش از ورود آريايی ها به ايران داشته و هم اكنون تبريز به عنوان نخستين شهر كشور در پرداخت صنعتی به اين مقوله صاحب آوازه ای جهاني در زمينه توليد چرم و كفش است.
آغاز فعاليت صنعت كفش در تبريز و استان آذربايجان شرقی به سال ۱۳۰۸ بازمی گردد. صنعت کفش به واسطه وجود کارگاه های سنتی تولید چرم در تبریز پا گرفت به گونه ای که در اواخر دوره قاجار نخستین کارخانه های چرم در تبریز و به پشتوانه آن بزرگترین کارخانه چرم ایران در سال ۱۳۱۰ هجری در تبریز تاسیس و شروع به کار کرد .
ارزنده ترین محصول چرمی تبریز، کفش‌های دست دوز آن است که شهرت جهانی دارند. کیفیت بالای چرم، دوخت ظریف و استادانه و دوام و راحتی، سبب شده است تا کفش دست دوز تبریز در داخل و خارج از کشور، طرفداران زیادی داشته باشد.
کشور ایران با تولید 190میلیون جفت رتبه 11جهان و با مصرف 180میلیون جفت مصرف سالانه رتبه 19 جهان قرار دارد و همچنین رتبه هفتم تولید کفش آسیا بعد از چین ،هند، ویتنام ،اندونزی،پاکستان و بنگلادش قرار دارد .
شهر تبریز با تولید 80الی 90میلیون جفت کفش در سال حدود 60 درصد تولید کشور همچنان 90درصد تولید کفش دست دوز تمام چرم کشور را در اختیار خو دارد.در شهر تبریز تعداد 50واحد صنعتی و 3000واحد کوچک و متوسط در بخش تولید فعالیت دارد .
همچنین تبریز بزرگترین تولید کننده کفش های ایمنی و پوتین نظامی بوده و بزرگترین کارخانه چرم ایران و همچنین بزرگترین کارخانه تولید زیره کفش خاور میانه در تبریز قرار دارد.
رحیم جدی، مسئول بسیج سازندگی ناحیه غدیرکلانشهر تبریز در گفتگو با خبرنگار « منهای نفت» با اشاره به سابقه تبریز در تولید چرم و کفش گفت: آذربایجان شرقی و در راس آن شهر تبریز دارای یک قرن سابقه در تولید و صادرات چرم و کفش محسوب می شود وچرم و کفش دست دوز تبریز به عنوان یک برند ملی دارای شهرت جهانی است.
رحیم جدی با اشاره به چالش های پیش روی صنعت چرم تبریز اظهار داشت: هر چند سابقه فعالیت طولانی این صنعت و شناخته شده بودن کفش تبریز در کشور یک پشتوانه قوی برای این صنعت به شمار می آید حضور رقبای منطقه ای و جهان در بازارمصرف کشور و بازار های منطقه ای این صنعت قدیمی را با چالش های جدی مواجه کرده است.
وی با بیان برخی مشکلات پیش روی صنعت چرم تبریزخاطرنشان کرد: عدم وجود نقدینگی و کمبود سرمایه در گردش که امسال به شدت آن افزوده شده است، فرسوده بودن و بروز نبودن ماشین آلات صنعت کفش، عدم وجود مواد اولیه مرغوب داخلی و پایین بودن دانش تولید مواد اولیه و نبود شرکت های بازرگانی تامین مواد اولیه، بالا بودن نرخ بهره تسهیلات اعطایی به صنعت کفش، پراکنده بودن در سطح شهر و عدم امکان توسعه واحدهای کفش و عدم وجود شهرک های تخصصی صنعت کفش، نبود تکنولوژیست حرفه ای در طراحی و عدم وجود واحد های تحقیقات و توسعه برخی از مشکلاتی است که فعالان صنعت چرم تبریز را آزرده می کند.
مسئول بسیج سازندگی ناحیه غدیرکلانشهر تبریز، پایین بودن سطح دانش و عدم وجود هنرستان و مراکز فنی و حرفه ای و دانشگاه فعال صنعت کفش، روند رو به افول نظام استاد شاگردی و عدم تمایل جوانان تحصیل کرده به اشتغال در صنعت کفش، نبود شرکت های صادراتی مستقل و عدم وجود شیوه های مدرن بازار یابی و تجارت از قبیل گشایش اعتباری و تجارت الکترونیکی و عدم وجود مشوقهای صادراتی، نبود و عدم توسعه فروشگاه های زنجیره ای ، مالیات ارزش افزوده و افزایش مالیات بر در آمد که بطور سالانه در حالی که وضعیت فروش در حال پایین بودم می باشد ، عدم وجود زیر ساخت های لازم جهت تولید محصول مشترک با همکاری برند های معتبر خارجی ، نداشتن استاندارد مدرن برای تولید کفش را از دیگر مشکلات موجود در این زمینه ذکر کرد.
وی با اشاره به اینکه برخی راهکارها در این زمینه نوشته شده و نیازمند حمایت همه جانبه مسئولان است ادامه داد: تامین سرمایه در گردش واحدهای تولید با کارمزد تک رقمی ، اعتبار یارانه ای برای صنعت با بازپرداخت طولانی مدت جهت بازسازی و نو سازی ماشین آلات از طریق بانک ها با سود پایین و ضمانت خود ماشین آلات خریداری شده، راه اندازی هنرستان تخصصی کفش با مرکزیت شهر تبریز ، راه اندازی رشته کفش و رشته های مرتبط در مقطع کاردانی و کارشناسی ، به منظور توسعه صادرات محصولات چرمی و کفش تبریز اختصاص بخشی از منابع پیش بینی شده در تبصره شش قانون بودجه سال 1397با هدف ایجاد برند کفش تبریز و شرکت در نمایشگاه های بین المللی تخصصی، پیگیری مسئولان استانی و کشوری برای اجرای تفاهم نامه منعقد شده با سازمان یونیدو جهت ایجاد مرکز تحقیقات و توسعه صنعت کفش تبریز، ایجاد شهرک های تخصصی کفش تبریز و زون نمایشگاهی و کارگاهی در داخل شهرک تبریز 4، تامین اعتبار مورد نیاز واحد های صنفی و صنعتی کفش تبریز با توجه به تهیه _ تنظیم و تصویب آیین نامه تبصره 18قانون بودجه 1397و سهم تسهیلات حداکثر با نرخ بهره 10درصد، گنجاندن تعرفه های ترجیحی با کشور های همسایه و کشور های هدف صادراتی ، اعطای تسهیلات به ایجاد شبکه های فروش در داخل و خارج از کشور از جمله راهکارهایی است که می تواند در حل مشکلات و چالش های پیش روی صنعت چرم تبریز مفید و موثرباشد.
جدی، نقاط قوت شهر تبریز برای توسعه صنعت چرم به موارد زیر اشاره کرد
پتانسیل بالای تولید کفش مرغوب و تیراژ بالا ، وچود شهرک صنعتی چرمشهر در تبریز
تعامل و همکاری خوب تشکلها با ادارات ،نهاد ها و سازمان های مرتبط از جمله شرکت شهرک های صنعتی استان، سازمان صنعت ،معدن و تجارت و سازمان فنی حرفه ای ،دانشگاه هنر و دانشگاه مدیریت صنعتی و استانداری ، قدمت طولانی و وجود حسن شهرت داخلی و جهانی برند کفش تبریز ،سابقه صادرات واحدهای تولیدی ، وجود بازارهای صادراتی منطقه ای به خصوص عراق، افغانستان و کشورهای حوزه قفقاز ،وجود شبکه توزیع اعم از عمده فروشان و خرده فروشان.
راهبرد توسعه صنعت کفش
وی ایجاد زیر ساخت های انسانی، سازمانی ،تحقیقاتی و فن آوری توانمند ،کاهش هزینه های تولیدی و بهره وری تولید ،مد و برند سازی و ایجاد شبکه های توزیع پیشرفته
سرمایه گزاری مشترک خارجی در جهت حفظ و توسعه سهم بازار داخلی و خارجی ، توسعه صادرات، تبلیغات هوشمندانه واطلاع رسانی در جهت فرهنگ سازی و تشویق مردم به استفاده از تولیدات داخلی را از جمله راهبرد توسعه صنعت کفش اعلام کرد.
رحیم جدی در بخش دیگری از صحبت های خود با اشاره به تعداد واحدهای فعال صنعت کفش اظهارداشت: در بخش فروش تعداد 1500واحد در سطح شهر تبریز و در بخش خدمات تعداد 300واحد فعالیت می کنند.
اشتغال 90 هزار نفری در صنعت کفش
وی ادامه داد: در صنعت کفش تبریز حدود 40هزار نفر به صورت مستقیم فعالیت دارند که حدود 110هزار نفر از این صنعت به صورت مستقیم ارتزاق می نمایند و تعداد 50هزار نفر به صورت غیر مستقیم در این صنعت اشتغال دارند.
بنابه گفته وی حجم کل بازار کفش حدود یک میلیارددلار است. واردات کفش 35 میلیون دلار رسمی و 318 میلیون دلارغیر رسمی است وصادرات کفش نیز طبق آخرین آمار اعلام شده حدود 135 میلیون دلار است.
وی در پایان صحبت های خود با اشاره به کاهش صادرات کفش چرم تبریز گفت: دردو سال اخیر با توجه به شیوع ویروس کرونا و کاهش مراودات اقتصادی در کل دنیا صنعت کفش تبریز هم از این امرمستثنی نبود، بخشی از بازار صادرات کفش تبریز کشور عراق، آذربایجان و افغانستان بود که به دلایلی از جمله تغییر حاکمیت در افغانستان، کاهش مسافران و گردشگران آذربایجانی در تبریز به دلیل شیوع کرونا و همچنین افزایش قیمت تا حدودی صادرات به کشور عراق نیز کاهش پیدا کرده است.