شهرستان خداآفرین نگین تولید طلای سفید

پنبه که در جهان به آن طلای سفید نام نهاده‌اند از جمله محصولات استراتژیک و ارزآور بوده که علاوه بر تامین مواد اولیه صنایع نساجی و روغن کشی، در اشتغال‌زایی بخش کشاورزی، صنعت و بازرگانی و صنایع دفاعی و نظامی نقش مهمی ایفا می کند. کمتر محصولی از نظر قابلیت اشتغال‌زایی، ایجاد ارزش افزوده و تنوع فرآورده‌ها با پنبه برابری می‌کند.

شهرستان خداآفرین در ۲۱۰ کیلومتری شمال شرق تبریز و در حاشیه رودخانه مرزی ارس، قطب تولید پنبه، موسوم به «طلای سفید» در آذربایجان شرقی است. این شهرستان از شمال با کشورجمهوری آذربایجان،از شرق با شهرستان کلیبر،از جنوب با شهرستان ورزقان و از غرب با شهرستان جلفا همسایه است.این شهرستان براساس عملکرد و سطح زیر کشت محصول پنبه (95درصد) رتبه نخست استان آذربایجان شرقی را دارد.

درآبان ماه سال 1400 رشید نظمی،مدیر جهاد کشاورزی شهرستان خداآفرین در نشست خبری با خبرنگاران اعلام کرده است ۶۱۰ بهره بر دار به‌صورت مستقیم درکار تولید پنبه مشغول به کار هستند وانواع ارقام پنبه همچون مای ترکیه(۸۵ درصد)، ورامین ( ۱0درصد) و سایر ارقام همچون خورشید، ساجد و... (۵ درصد) در این شهرستان کشت شده است.

تولید 4هزارتن پنبه در خداآفرین

امیر خیراللهی، مسئول بسیج سازندگی خداآفرین به خبرنگار" منهای نفت" گفت: گردش اقتصادی شهرستان خداآفرین از طریق کشاورزی و دامداری است.در زمینه کشاورزی محصولات باغی مانند زغال اخته و انار پررونق است و در محصولات کشاورزی دیم نیز کشت گندم، جو، برنج و پنبه در میان کشاورزان این منطقه رایج است..

وی با اشاره به فعالیت دو کارخانه بزرگ در زمینه پنبه پاک کنی گفت: سالیان متمادی در این شهرستان محصول پنبه کاشته می شود و دو کارخانه پنبه پاک کنی در این زمینه فعال هستند که پنبه تولیدی کشاورزان را خریده و بعد از پنبه پاک کنی به سراسر کشور ارسال می شود.

خیراللهی با اشاره به سطح زیر کشت مزارع پنبه اظهارداشت:سطح زیر کشت پنبه در خداآفرین ۹۵۰ هکتار و  حجم تولید سالانه پنبه چهار هزار تن بوده و افزایش حجم تولید سالانه نیز ۲۰ درصد است.

 مسئول بسیج سازندگی خداآفرین با اشاره به تعداد شاغلین در این زمینه خاطرنشان کرد: اشتغالزایی مستقیم برای ۵۰۰نفر و اشتغال غیرمستقیم نیز ۳۰۰نفر است.

جهادگران در کنار کشاورزان

وی نحوه حمایت بسیج سازندگی از فعالان این عرصه را برگزاری کلاس ها و کارگاه های آموزشی در زمینه نحوه کاشت و برداشت پنبه، اعزام گروه های جهادی برای کمک به کشاورزان در زمان برداشت،آفت زدایی،کوددهی،سمپاشی و ...اعلام کرد.

پرداخت تسهیلات قرض الحسنه

خیراللهی با اشاره به پرداخت تسهیلات قرض الحسنه به کشاورزان اظهارداشت: سه و نیم میلیارد تومان تسهیلات به کشاورزان پنبه کار پرداخت شده است. دو میلیارد تومان این تسهیلات از محل صندوق های قرض الحسنه مردم محور از مبلغ ۱۰ میلیون تا ۱۰۰میلیون تومان پرداخت شده و یک و نیم میلیارد تومان تسهیلات نیز از طریق معرفی به بانک های عامل پرداخت شده است.

وی در بخش دیگری از صحبت های خود با اشاره به سطح زیر کشت سایر محصولات کشاورزی این شهرستان گفت: در کنار پنبه که عمده ترین محصول این شهرستان است باید گفت سطح زیر کشت گندم هفت هزار هکتار، برنج ۱۵۰۰هکتار و یونجه سه هزار هکتار است و در محصولات باغی نیز انار ۲۰۰ هکتارو زغال اخته ۸۰ هکتاراست..

پنبه محصولی استراتژیک و ارزآور

بابک جلالی، رئیس هیئت مدیره شرکت " نگین وش" در شهرستان خداآفرین با اشاره به فعالیت این شرکت در زمینه تولید و بسته بندی پنبه گفت:پنبه یک محصول استراتژیک و زیربنایی است که دولت باید توجه خیلی بیشتری به کشاورزان پنبه داشته باشد.

وی با اشاره به کاربرد پنبه در صنایع مختلف افزود: پنبه محصولی است که در بسیاری از زمینه ها و صنایع کاربرد دارد.تخم پنبه که به روغن کشی می رود، پنبه ماده اولیه صنعت ریسندگی در کشوراست، برخی از ضایعات پنبه به عنوان خوراک دام استفاده می شود، برخی دیگر از ضایعات پنبه در کارگاه های مبل سازی کاربرد دارد.، کرک هایی دور بذر پنبه وجود دارد که سرشار از سلولز است و  در صنایع دفاعی و نظامی بسیار کاربرد دارد. پنبه  محصولی است که صد درصد آن کاربرد داشته و مورد استفاده قرار می گیرد.

‌‌به عنوان کود در کشت گلخانه ای نیز استفاده می شود و ظرفیت بسیار بالایی برای اشتغال دارد. صنایع ریسندگی، بافندگی و کارگاه های مبل دوزی و ...وابسته به مواد اولیه ای به نام پنبه هستند.

خرید3هزارتن وش/ تولید 700تن پنبه

رئیس هیئت مدیره شرکت " نگین وش" در ادامه با اشاره به ظرفیت این شرکت گفت: هم اکنون ما سه هزار تن وش پنبه از کشاورزان خریداری کرده و ۷۰۰ تن پنبه بسته بندی شده و آماده تولید می کنیم.

وی ادامه داد: در حالی که ظرفیت کاراین شرکت ۱۲هزارتن است ولی به علت کاهش سطح زیر کشت مزارع پنبه و تولید کم آن ظرفیت کار این شرکت نیز کمتر است و متاسفانه میزان تولید هرسال نیز کمتر می شود.

جلالی اظهارداشت: پنبه های تولیدی در داخل کشور مصرف می شود و هیچگونه صادراتی صورت نمی گیرد.کشور ما وارد کننده پنبه است.

اصلاح الگوی کشت ضروری است

رئیس هیئت مدیره شرکت " نگین وش» با تاکید بر اینکه باید الگوی کشت محصولات کشاورزی اصلاح شود تصریح کرد: به علت عدم حمایت ها و زحمت و دردسر زیاد کشت پنبه کشاورزان اعلام می کنند کشت پنبه صرفه اقتصادی برایشان ندارد و به کشت محصولات پرآبی مثل هندوانه و برنج اقدام می کنند. در حالی که دولت باید بذر خوب و اصلاح شده در اختیار کشاورز قرار دهد و با حمایت از کشاورزان پنبه کار آنها را با اهمیت محصول استراتژیک و پرکاربرد پنبه آشنا کند. اخیرا بذر ترکیه ای وارد کشور شده که میزان برداشت پنبه در هر هکتار پنج تن است ولی بذر ایرانی در هر هکتار5/2تن برداشت می شود.ضروری است دولت با دراختیار گذاشتن بذر اصلاح نژادی شده کشاورزان را حمایت کند.

وی ظرفیت اشتغالزایی این شرکت را ۳۰ نفر اعلام کرد و گفت: در شرکت نگین وش در هر شیفت کاری ۳۰ نفر کار می کنند و اگر دو شیفت کاری باشد جمعا ۶۰ نفر می شود. ولی کار این شرکت به صورت فصلی است معمولا در ماه های مهر، آبان و آذر کار تولید پنبه رونق می گیرد، پس از آن تا زمان فصل کاری جدید ۸۰درصد نیروی کاری شرکت به مرخصی می روند و این ناشی از کمبود و کاهش تولید پنبه است که این شرکت کمتر از ظرفیت خود کار می کند.

وی در مورد فصل کاشت و برداشت پنبه نیز گفت: فصل کاشت پنبه از ۱۵ اردیبهشت بوده و زمان برداشت آن نیز از اول مهر شروع شده و تا آخر آذر ماه ادامه دارد.

کاهش تولید پنبه چالش اصلی

رئیس هئیت مدیره شرکت نگین وش کاهش تولید سالانه پنبه را یکی از چالش ها و آسیب های بزرگ ذکر کرد و افزود: با وجودی که کشت برنج به جز استان مازندران و گیلان در سایر استان ها ممنوع است ولی در همین استان آذربایجان شرقی بیشتر کشاورزان برنج می کارند، در شرایط بحرانی و خشکسالی کشور باید سختگیری ها برای جلوگیری ازکشت محصولات پرآب مثل هندوانه و برنج خیلی بیشتر باشد و در عوض کشاورزان را به کشت محصولات کم آبی مانند پنبه ترغیب کرد.

یکی دیگر از چالش ها و مشکلات ما تاثیر تحریم ها بر برخی قطعات است.تحریم های ظالمانه علیه کشورمان باعث شده است تعدادی از قطعات کاربردی کارخانه ها وارد کشور نمی شوند این موضوع باعث استهلاک دستگاه ها و تجهیزات شده و راندمان و بهره وری را کاهش می دهد.