سفر به قطب گل و گلاب آذربایجان

گردشگرانی که اردیبهشت ماه خود را خوش‌ بوتر از همیشه کرده و به روستای سرسبز و زیبای عنصرود و گنبرف در دامنه عروس آذربایجان (سهند) سری زده اند خوب می دانند این دو روستا با طبیعت چشم نواز خود عطر گل های محمدی را در کوچه پس کوچه ها روستا پراکنده و مسافران را مهمان عطر ناب گلاب می کنند.
 این دو روستای زیبا با طبیعت جذاب و خوشبوی خود  در شهرستان اسکو  واقع شده و عطر گل‌های محمدی از همان ابتدای ورود به روستا انسان را سرشار از عطر طبیعت می‌کند.

از شهرستان اسکو که به طرف دو روستای گنبرف و عنصرود بروید درختان متراکم در دو سوی جاده منظره زیبا و بهشتی را پیش روی چشمان شما می گشایند.

جاده های زیبا و باطراوت دامنه های سهند در مسیر روستاهای گنبرف، عنصرود، کردآباد و مجارشین شما را غرق در زیبایی سحرانگیز طبیعت می کند.

اگر آوازه گل و گلاب کاشان نه تنها در ایران بلکه در دنیا پیچیده باید بگوئیم گل و گلاب دو روستای گنبرف و عنصرود شهرستان اسکو آذربایجان شرقی نیز کم از گلاب کاشان ندارد و همه ساله همزمان با فرا رسیدن فصل گلاب گیری و عطرآگین شدن فضا با عطرگلهای محمدی شور و نشاط خاصی را می توان در سراسر شهرستان اسکو مشاهده کرد.

چیدن گل و گلاب گیری، رسم و رسوم  زیبای مردم خوب و مهربان شهرستان اسکو و روستاهای آن و مخصوصا دو روستای عنصرود و گنبرف است. آئین زیبایی که تمام  روستا را سرشار از عطر زیبایی می کند که خوش بو تر از تمام عطر فروشی‌ها است.

مراسم گلاب گیری شهرستان اسکو در این دو روستا چنان جاذبه گردشگری به همراه دارد که هر سال جشنواره گل محمدی در دو روستای عنصرود و گنبرف برگزار می شوند و همه ساله گردشگرن زیادی برای گلاب گیری و خرید گل و گلاب و اسانس از شهرها و استان های همجوار به شهرستان اسکو می آیند.

برگزاری نمایشگاه صنایع دستی از دست بافت‌های زنان روستا، محصولات گیاهی، انواع عرقیجات، گل محمدی، انواع شربت‌ها، خشکبار‌و محصولات باغی موجب افزایش جذابیت جشنواره گل محمدی در این دو روستا می شود.

تنوع محصولات موجود باعث می شود گردشگرانی که برای شرکت در جشنواره به این روستای زیبا می آیند با دست پر به شهر و دیار خود باز گردند. هر چند که در طی دو سال اخیر شیوع ویروس کرونا باعث عدم برگزاری جشنواره گل محمدی شده است.

کشت و برداشت گل محمدی، گلاب‌گیری، عرق‌گیری گیاهان دارویی، کشاورزی، دامداری، دامپروری، قالی‌بافی، باغداری و زنبورداری شغل اصلی مردم روستای عنصرود و گنبرف است و گل محمدی و سیب زمینی و گردو مهم‌ترین محصولات این روستاها به ‌شمار می‌روند.

با ایجاد باغات الگویی و تلاش برای توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی و گلاب‌گیری و تهیه اسانس گل محمدی، می توان  در رشد و توسعه صنعت گل سرخ استان قدم‌های موثری برداشت.

ویژگی های خاص گل محمدی

گل محمدی گیاهی بسیار مقاوم و کم‌توقع است و این گل اغلب شرایط آب و هوایی را به خوبی تحمل می‌کند ولی برای حداکثر عملکرد، طالب مکان‌های باز و پرآفتاب بوده و نسبت به کم‌آبی مقاوم است که معمولاً در زمان گل‌دهی در این شهرستان، هر 15 روز یک‌بار بعد از برداشت و اتمام گل‌دهی، آبیاری می‌شود.

محصول عمده گل محمدی، گلاب، اسانس و گلبرگ خشک است که از آنها در صنایع دارویی، عطرسازی، فرآورده‌های بهداشتی و آرایشی و صنایع غذایی استفاده می‌شود.

مصارف دارویی آن بیشتر در درمان دردهای رماتیسمی، قلبی، تقویت اعصاب و معده و رفع بعضی از سردردها بوده و در تهیه شربت مربا و در صنایع شیرینی سازی و تهیه بستنی نیز استفاده می‌شود.

دم کرده گلبرگ های خشک شده آن اثر درمانی برای تقویت اعصاب ، برطرف کردن بیماری های گلو و دهان است.

اشتغالزایی 15 هزار نفری گل محمدی

وجود دو کارگاه صنعتی و ۳۰۰ کارگاه سنتی در شهرستان اسکو در زمینه فرآوری گل محمدی باعث اشتغال ۱۰هزار نفر به صورت مستقیم و بیش از پنج هزار نفر به صورت غیر مستقیم  شده است باید گفت گل محمدی  به صورت سنتی گلاب گیری می شود.

علی ذکی مسئول بسیج سازندگی شهرستان اسکو در گفتگو با خبرنگار «منهای نفت» با اشاره به حجم تولیدات گل محمدی گفت: محصولات فرآوری شده از گل محمدی شامل گلاب، شربت، اسانس، مربا و مارمالاد است .حجم تولید اسانس ۲۰تن و تولید گلاب چهار هزار و ۵۰۰تن است.

وی افزود: میزان صادرات گل محمدی سالانه دو هزار تن است که بیشتر به صورت گل محمدی خشک شده صادر می شود و بر اساس اعلام مسئولان وزارت جهاد کشاورزی سالانه گلاب و اسانس ایران به کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و انگلستان صادر می‌گردد.

ذکی ادامه داد: در مورد بازار مصرف داخلی نیزمی توان گفت، استان های همجوار بیشترین مصرف کننده گل محمدی شهرستان اسکو هستند و به دلیل نداشتن کارخانجات فرآوری بخش دیگری از گل محمدی شهرستان اسکو برای فرآوری به کاشان ارسال می شود.

گلاب پرخاصیت پر طرفدار

خانم سلمانی یکی از فعالان اقتصاد مقاومتی است که در دامنه های سهند با ایجاد کارگاه در کار عرق گیری گیاهان دارویی مشغول است.در کارگاه این بانوی کارآفرین از استشمام عطر و بوی گیاهان روحیه ای جدید پیدا می کنی از گلاب که معطرترین عرق گیاهی است تا سایر عرق های گیاهی می توانی در این کارگاه پیدا کنی.

خانم سلمانی اشاره می کند عطر گل های محمدی  دامنه سهند از مرغوب ترین نوع گل های محمدی هستند  در روستای گنبرف و عنصرود تهیه می شوند باعث می گردند تا گلاب این کارگاه سرآمد بقیه عرقیجات بوده و طرفداران و مشتاقان زیادی هم داشته باشد.

وی درمورد فراوری گل محمدی می گوید: فصل گلاب گیری به دمای هوا و  گرم یا سرد بودن هوا بستگی دارد ولی در حالت کلی ازدهه  آخرخرداد تا  تیرماه  بوده و مشتریان گلاب نسبت به سایر محصولات و تولیدات بیشتر است. به طور میانگین از هر 10کیلو گل محمدی 20 لیتر گلاب گیری می کنیم.

 سلمانی ادامه داد: برخی از مشتریان سفارش می دهند  گلاب آنها غلیظ باشد و من چون در جهت رضایت مشتریان قدم بر می دارم سفارش ها و خواسته های آنان را اجابت می کنم. البته برخی از مشتریان نیز سایر عرقیجات را با غلظت بالا می خواهند و من آنها را راهنمایی می کنم که مصرف غلیظ این محصول می تواند خوب نباشد و آنها این توصیه  را می پذیرند.

عرق گیری 60 نوع گیاه دارویی

فعال عرصه اقتصاد مقاومتی در مورد عمده ترین محصولات و عصاره هایی که در این کارگاه تولید می کند خاطرنشان کرد: در این کارگاه از 60نوع گیاه دارویی عرق گیری می کنیم ،عصاره ها ومحصولات گیاهی متفاوت است به طور مثال سالانه5/1 تن شاه اسپران، یک تن نعنا، یک تن عرق بوقناق،500 کیلو گل محمدی، 500کیلو بیدمشک ، عرق شاه تره، رازیانه و ... عرق گیری می شود.

وی در مورد خاصیت برخی از عصاره هایی که در این کارگاه تولید می شود افزود: گلاب ناب که یک پای ثابت سفره های ایرانی درمراسمات مذهبی و نذورات است، نسترن و بیدمشک و بهار نارنج جهت شربتی مطبوع در فصل تابستان، نعنا و پونه برای درمان دردهای معده بوقناق برای درمان دیابت و شاه تره برای سایرموارد استفاده عامیانه این عرقیات است.

غنچه های گل محمدی این روزها نیز طرفداران خاص خود را دارد.خانم های کدبانو و خوش سلیقه علاوه بر درست کردن مرباهای خوشمزه از غنچه های گل محمدی در تزئین غذاها، دسرهاو انواع حلواها استفاده می کنند.