گزارشی از آوازه جهانی فرش هریس؛

نمایشگاه دایمی برای فرش هریس دایر کنید

فرش هریس یکی از نمادهای هنر ایران و ایرانیان در جهان است که نقش و نگارهای چشم نواز آن حکایت جذابی است از ورای درخشش صدها طرح و رنگ که در هم گره می خورند.

زنان و مردان هنرمند این دیار سرسبز و زیبا با الهام از طبیعت با چرخش نخ‌ها و جلوه‌گری رنگ‌ها و رقص انگشتان خود بر کمند تار و پود دار سمفونی عشق به هنر را می نوازند و به این ترتیب شورانگیزترین و زیباترین هنر ایرانی را تحت عنوان فرش به همگان هدیه می کنند.

فرش این هنر زیبا با سرانگشتان نیاز هنرمندانی به هم گره می‌خورند که طرح در طرح و رج به رج آن با عشق و علاقه‌ای که بافندگان آن دارند و با خون این هنرمندان آمیخته شده است، به هم پیوند می‌خورند.

طرح و رنگ فرش هریس، که با سرانگشتان دستان هنرمند بافته می شود باعث آفرینش هنر زرین می‌شود که چشم و دل هر بیننده ایی را محو تماشا و عاشق خود می‌کند.

از مشخصات طرح و نقشه های  فرش هریس می توان به عدم استفاده از خطوط منحنی در بافت آن اشاره کرد و بالطبع چیزی که به وفور مشاهده می شود استفاده از اشکال اسلیمی هندسی و خطوط شکسته است.

نقشه فرش هریس  الهام گرفته  از طبیعت

وقتی در طرح و نقشه فرش هریس دقیق نگاه کنی تضاد رنگ ها را به خوبی می توان مشاهده کرد.در رنگ های تیره و روشن در کنار هم استفاده می شود اما در کل نمای کلی بیشتر این فرش ها دارای رنگ بندی تیره  هستند و دلیل این موضوع نیز علاقه بالا به استفاده از رنگ هایی مانند قرمز تیره (لاکی)، سرمه‌ای، قهوه‌ای و بژ است، رنگ های تیره استفاده شده در آن دارای وضوح و ماندگاری بالایی است.

استفاده از رنگ های جذاب و زیبا برگرفته از دل طبیعت با ذهن خلاق بافنده طرح ها  رنگ بندی ویژه و خاصی را به فرش هریس می بخشد.

رنگرزی فرش هریس از گیاهان طبیعی موجود در این منطقه استفاده می شود که مهمترین این گیاهان؛ روناس، ذلیر، تولوخ کولی، پوست پیاز، قره چوپ ( چوب سیاه )، نیل کلکته، دوه قولاغی ( گوش شتر)، ریشه اشگون و… می باشد که هرکدام برای تولید رنگ خاصی استفاده می شود.

آوازه جهانی فرش هریس

محمد حسن یوسفی مسئول بسیج سازندگی شهرستان هریس در مورد اقتصاد و گردش مالی این شهرستان به خبرنگار منهای نفت می گوید: هریس شهرستانی است با ۱۸هزار و ۲۵۰ خانوار که دارای ۷۰ هزار نفر جمعیت است. فریش هریس شهرت و آوازه جهانی دارد و قالی بافی باعث گردش اقتصاد این شهرستان شده است به طوری که ۸۰درصد مردم شهرستان هریس در کار قالی بافی فعال هستند هر چند دامداری نیز بخش دیگری از فعالیت آنان را تشکیل می دهد ولی کار قالی بافی زنان و مردان این شهرستان زبانزد عام و خاص است.

وی افزود:مردم در منطقه کوهستانی عمدتا از طریق طبیعت امرار معاش می کنند، حتی طرح و نقشه فرش هریس الهام گرفته از طبیعت است.مردم این منطقه از زمان های بسیار قدیم برای بافت فرش از پشم طبیعی استفاده می کنند و الان نیز پشم طبیعی اولین انتخاب آنها برای قالی بافی است چون دارای رنگ طبیعی است. کیفیت مصالح قالی بافی، طرح و نقشه مرغوب و الهام گرفته از طبیعت بر زیبایی آن می افزاید.

8400 کارگاه فعال قالی بافی خانگی

یوسفی با اشاره به تعداد کارگاه های فعال قالی بافی در این شهرستان اظهارداشت:هشت هزار و ۴۰۰کارگاه خانگی قالی بافی فعال هستند که دراین کارگاه ها همه اعضای خانواده با همدیگر مشغول قالی بافی بوده و از این طریق گذران زندگی می کنند

تولید 15 هزار تخته فرش در سال

وی ادامه داد: حجم تولید سالانه فرش هریس ۱۵هزار تخته فرش است که ۱۰درصد آن از طریق تجار تبریزی  به کشورهای اروپایی، ترکیه ، آلمان و اتحادیه اروپا صادر می شود.گاهی اوقات تجار به صورت حضوری آمده و خرید می کنند و گاهی وقت از طریق تجار تبریزی خریداری شده و ارسال می گردد.

برای حمایت از فرش هریس نمایشگاه دائمی ایجاد کنید

 مسئول بسیج سازندگی شهرستان هریس  یکی از موانع بازاریابی و فروش فرش هریس را نبود نمایشگاه دائمی ذکر کرد و افزود:اگر نمایشگاه دائمی فرش دستباف در اینجا دایر شود مردم می توانند تولیدات خود را به صورت مستقیم عرضه کرده و به فروش برسانند. در این صورت خریدار واقعی نیز به صورت مستقیم از بافنده خرید می کند.

وی افزود: در شرایط فعلی سود اصلی نصیب واسطه ها و دلال ها می شود و مردمان زحمتکش این منطقه سودی نمی برند.

یوسفی خاطرنشان کرد:برای دایر کردن نمایشگاه دائمی چندسال از طریق کارگروه اقتصادی و بسیج سازندگی پیگیر موضوع بودیم حتی در مجمع عالی شهرستان تصویب شد مسئولان مربوطه آمدند و قول هایی دادند و یک نمایشگاه موقت برگزار شد ولی متاسفانه افرادی که با برگزاری  نمایشگاه موقت منافع آنها به خطر می افتاد باعث شدند این نمایشگاه موقت نیز برگزار نشود.

مسئول بسیج سازندگی شهرستان هریس تاکید کرد:باید مدیریت عالی استان با همکاری سازمان صمت در جهت برپا  نگه داشتن قالی هریس حمایت های زیادی داشته باشند و حمایت اصلی در این زمینه هم برگزاری نمایشگاه به صورت دائمی است.

اگر تولید کننده فرش خود را در نمایشگاه بفروشد و خریدار هم در نمایشگاه بخرد هم فروشنده و هم خریدار از این معامله راضی خواهند بود .هم تولید کننده به سود خود می رسد و هم خریدار می داند که به قیمت واقعی خریده است نه اینکه با واسطه و از طریق بازار دلالی بخرد.

58سال تجربه درقالی بافی

محمد تقی نوراللهی، یکی از بافندگان فرش هریس که 58 سال در کار بافت فرش فعالیت می کند به خبرنگار «منهای نفت» گفت: از سن هفت سالگی قالی بافی را در تبریز یاد گرفتم و اکنون  58 سال است که در کار قالی بافی فعالیت می کنم.43 سال در کار بافت فرش تبریز بودم و از 15 سال پیش کار بافندگی فرش هریس را شروع کردم.

وی افزود: فرش تبریز 50رج و ریز بافت است، به علت اینکه سوی چشمهایم کم  و ضعیف شده بود چشم پزشک گفت بهتر است شغل خودت را عوض کنی و من به این علت بافت فرش هریس که20 رج بود را انتخاب کردم.

نوراللهی در مورد تفاوت بین فرش تبریز و هریس گفت:فرش هریس گره های مخصوص خود را دارد که در فرش تبریز آن گره ها وجود ندارد. گره های فرش هریس برجسته هستند.

نخ پشم، فرش هریس را زیباتر می کند

این بافنده فریش هریس در ادامه در مورد نخ استفاده شده در فرش هریس خاطرنشان کرد: یکی از مهمترین تفاوت های  فرش هریس با سایر فرش ها استفاده از پشم گوسفندی است.قبلا رنگرزی نخ پشمی به صورت کاملا سنتی بود و لی اکنون رنگرزی به صورت شیمیایی است.

وی یکی دیگر از تفاوت های فرش هریس را عدم پرداخت آن ذکر کرد و افزود: معمولا فرش بعد از تمام شدن  به مرحله پرداخت می رود ولی فرش هریس مرحله پرداخت ندارد. در فرش هریس  از هر دو لای باید گره ها به طور مناسب در جای خود قرار گیرند بنابراین بافنده فرش هریس  با نوک چاقوها گره ها را در جای خود قرار می دهد و گره فرش هریس برجسته شده و دیگر نیازی به پرداخت ندارد.

نوراللهی با اشاره به ابعاد فرش هریس ادامه داد: ابعاد فرش هریس معمولا در ابعاد « یک متر عرض و یک و نیم مترطول» ، « یک و نیم متر عرض و دو متر طول »، « دو متر عرض و سه مترطول» و غالبا به رنگ پس زمینه لاکی یا همان قرمز رنگ  و سرمه ای بافته می شود.

نقشه تاجری همیشه در بورس است

وی در مورد نقشه فرش هریس نیز گفت: طرحهای رایج منطقه عبارتند از: طرح تاجری  صبوری، رزگل ،حیاط گل، توکلی، صمدخان، عظیم بیگ، چلنگری، افشان و ..است و این اسامی برای طراحان و بافندگان این فرش ها بوده است که بیش از 100 سال گذشته این طرح و نقشه ها را برای اولین بار بافته و نام خود را بر روی فرش گذاشته اند و از بین این طرح ها نقشه تاجری همیشه مورد توجه بوده و مشتریان و طرفداران خاص خود را دارد.